ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΓΥΡΟΣ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟΥ ΚΟΡΟΜΗΛΙΑΣ ΚΟΡΥΦΗ ΛΙΑΝΟΞΙΑ

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΟΛΥΜΠΟΥ

Αλήθεια, ποιος από τους δεκάδες χιλιάδες που περπατάνε κάθε χρόνο στον Όλυμπο έχουν αναρωτηθεί από που προέρχεται το όνομα του. Τι να σημαίνει άραγε το όνομα Όλυμπος? Ποια ιστορία κρύβεται πίσω από αυτό το όνομα. Η αλήθεια είναι ότι ψάχνοντας στο διαδίκτυο περιμέναμε να είναι εύκολα τα πράγματα……Ως άσχετοι πιστεύαμε ότι μάλλον πρόκειται για κάποιον ήρωα της ελληνικής μυθολογίας, αλλά τελικά τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά όσο τα περιμέναμε και ήθελε τελικά αρκετά μεγάλο ψάξιμο και μία φορά άσκοπη και αναποτελεσματική επίσκεψη στην κεντρική δημοτική βιβλιοθήκη για να συγκεντρώσουμε αυτά τα λίγα στοιχεία που βρήκαμε και σας παραθέτουμε παρακάτω. Για να δούμε λοιπόν από πού προέρχεται το όνομα Όλυμπος…..

ΟΛΥΜΠΟΣ ο βουνίσιος γίγαντας του Ελλαδικού χώρου

Για την ετυμολογία της ορεωνυμίας «Όλυμπος» έχουν εκφραστεί διάφορες εκδοχές. Άλλοι λένε ότι η λέξη Όλυμπος σήμαινε ουρανός, άλλοι ότι σήμαινε λαμπρός, άλλοι ψηλός, άλλοι  βράχος κ.α.). Κατά μία εκδοχή, η λέξη Όλυμπος είναι προελληνικό τοπωνύμιο άγνωστης προέλευσης, του οποίου η αρχική σημασία θα πρέπει να ήταν απλά «βουνό».  

Οι Τούρκοι αποκαλούσαν το βουνό «Semavatevi», που σημαίνει «Ουράνια (δηλ. Θεϊκή) Κατοικία». Ας δούμε τις επικρατέστερες:

• Ο Μάρκος Μουσούρος (1470-1517), μεγάλος φιλόλογος και καθηγητής της αναγέννησης, στο «EtymologicumMagnumLexikon» αναφέρει ότι η ονομασία Όλυμπος σημαίνει τον Ουρανό και το πολύ ψηλό βουνό και προέρχεται από το «ολολαμπής» που αρμόζει στον ουρανό ή από το «ολλύειν τους ώπας δια του κρύους» που αρμόζει στο βουνό.

• Ο Γερμανός φιλόλογος και γλωσσολόγος GeorgCurtius (1820-1885), στο βιβλίο του «GrundzügederGriechishenEtymologie», αναφέρει ότι η λέξη Όλυμπος προέρχεται από τη ρίζα – λαμπ – και ερμηνέυεται ολολαμπής, ολόλαμπρος, ολόλευκος (θεωρεί το υ αιολικό).

• Ο γλωσσολόγος και λογοτέχνης Μένος Φίληντας (1870-1934) στο βιβλίο του » Γλωσσογνωσία και Γλωσσογραφία Ελληνική», απορρίπτει την παραγωγή του Όλυμπος από το λάμπ-ω και υποστηρίζει ότι πολλά ονόματα βουνών, ποταμών και γενικά τοποθεσιών της αρχαίας Ελλάδας είναι σημιτικής προελεύσεως, όπως Ελικών, Ελάτεια, Αλφειός, Αλιάκμων κ.ά. και έχουν πρώτη συλλαβή το σημιτικό άρθρο EL ή AL. Η ονομασία Όλυμπος ή Ούλυμπος είναι κατά τον Μ. Φιλήντα, δυο σημητικές λέξεις κατά παράθεση: ULUWEN – ULUEN ή ULU που σημαίνει ψηλά και BAS ή BOS που σημαίνει τη δύναμη και μάλιστα τη θεοτική. Έτσι λοιπόν ULUENBAS ή ULUBOS – Ούλυμπος – Όλυμπος που σημαίνει στα ύψη η δύναμη, δηλαδή η ουράνια, η θεϊκή, η υψίστη δύναμη. Ακόμα σε αρκετά μέρη όπου υπάρχει το τοπωνύμιο Όλυμπος έχει διασωθεί και το αρχαίο Έλυμπος.

• Η αρχαιολόγος Ευτυχία Πουλάκη σε ανακοίνωσή της το 1985 στη σειρά εκδηλώσεων «οι αρχαιολόγοι μιλούν για την Πιερία» υποστηρίζει ότι η μορφή της λέξης έχει δείξει ότι πρόκειται για μια προελληνική λέξη που σημαίνει βουνό ή ουρανός. Γι΄αυτό υπάρχει ακόμα – εκτός από τον θεϊκό Όλυμπο – Όλυμπος σε πολλά μέρη της Ελλάδας και στην Κύπρο, την Ιωνία, τη Βιθυνία, τη Λυκία. Το σίγουρο είναι ότι η κατοικία του Δία και των Θεών , σ΄όλη την αρχαιότητα ταυτίστηκε με τον Πιερικό Όλυμπο από το πρώτο και σημαντικότερο γραπτό κείμενο της Ελληνικής γλώσσας , την Ιλιάδα του Ομήρου.

• Ο ακαδημαϊκός Αγαπητός Τσομπανάκης σε ανακοίνωσή του το 1995 στο «2ο Συνέδριο για τον Όλυμπο» υποστηρίζει ότι Όλυμπος σήμαινε ψηλό βουνό και ότι οπουδήποτε πήγαν Αιολείς – στη Βιθυνία π.χ. – τα ψηλά βουνά ονομάζονται «Όλυμπος».
• Ο ακαδημαϊκός γλωσσολόγος Γεώργιος Μπαμπινιώτη στο λεξικό του υποστηρίζει ότι η λέξη Όλυμπος είναι προελληνικό τοπωνύμιο αγνώστου ετύμου, του οποίου η αρχική σημασία θα πρέπει να ήταν απλά «βουνό».

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΥΡΟ ΤΗΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΓΚΟΛΝΑΣ

PRIMULA ή ΠΑΣΧΑΛΙΤΣΑ, ΤΟ ΒΟΤΑΝΟ ΜΕ ΤΟ ΥΠΕΡΟΧΟ ΑΝΘΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΟΥΝΩΝ

Από νωρίς την άνοιξη όταν ακόμα τα χιόνια βρίσκονται μέχρι τα χαμηλά υψόμετρα του Ολύμπου, μόλις αρχίζει ο ήλιος να κάνει λίγο εντονότερη την παρουσία του αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια της άνοιξης. Σημάδια και στην πλούσια χλωρίδα του ψηλότερου βουνού της Ελλάδος αλλά και στην εξαιρετική πανίδα του. Στην χλωρίδα ένα από τα σημαντικότερα σημάδια ότι έρχεται η άνοιξη είναι τα μικρά ταπεινά αλλά πανέμορφα λουλουδάκια που εμφανίζονται στα μονοπάτια και δίπλα από αυτά και είναι διάφορες ποικιλίες του βοτάνου PRIMULA ή όπως το λέμε στα ελληνικά ΠΑΣΧΑΛΟΥΔΑ. 

Έτσι αποφασίσαμε και λόγω της ομορφιάς του λουλουδιού αυτού και λόγω της σπουδαιότητας του αφού είναι ο προάγγελος της άνοιξης να του αφιερώσουμε μία ξεχωριστή ανάρτηση.

PRIMULA ή ΠΑΣΧΑΛΙΤΣΑ, ΤΟ ΒΟΤΑΝΟ ΜΕ ΤΟ ΥΠΕΡΟΧΟ ΑΝΘΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΟΥΝΩΝ

Η Πρίμουλα πήρε το όνομά της από τη λατινική λέξη primus που σημαίνει «πρώτος», καθώς το φυτό ανθίζει στις αρχές της άνοιξης. Έχει πολλά είδη που καλλιεργούνται για καλλωπιστικούς κυρίως σκοπούς. Είναι μια πολυετής πόα, με χνουδωτά, στενόμακρα φύλλα, μυρωδάτα βαθυκίτρινα λουλούδια, πλαγιαστά προς τη μία πλευρά, που μοιάζουν με καμπανούλες. Τη συναντάμε σε περισσότερα από 400 είδη στην εύκρατη ζώνη, σε πολλά κράτη της Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής. Το είδος Primula Veris, ένα αρωματικό φυτό της οικογένειας των primulaceae που φύεται σε υψόμετρα 700-2.300 μέτρια σε δασικές περιοχές. Βρίσκεται σε αρκετά ορεινά σημεία της χώρας και θεωρείται «χαμηλού κινδύνου». Το φυτό (το «Λουλούδι του Δαρβίνου» ή Πρίμουλα της Άνοιξης) έχει μεγάλη εμπορική αξία, περίπου 50.000 το κιλό αποξηραμένο, το οποίο εμπορεύεται προς Γερμανία και άλλες χώρες. Πρόκειται για έναν τομέα που μπορεί να αξιοποιηθεί στις ορεινές περιοχές της Ηπείρου, με οργανωμένες καλλιέργειες- φυτείες, δίνοντας εισόδημα στους μόνιμους κατοίκους, αλλά και σε νέους που θα θελήσουν να ασχοληθούν στη συγκεκριμένη παραγωγή. H πρίμουλα είναι πολυετές ποώδες λουλούδι που δίνει τα υπέροχα άνθη του μέσα στο καταχείμωνο από τέλη Δεκέμβρη έως Μάιο και φυτεύεται σε γλάστρες και ζαρντινιέρες, αλλά και στον κήπο για να δημιουργήσει εντυπωσιακές χρωματικές συνθέσεις. Πολυετής πόα ύψους 8-20cm, με λογχοειδή, ωοειδή, ρητιδωμένα, χνουδωτά φύλλα και κιτρινόχρυσα, με πορτοκαλόχροες άκρες, εύοσμα, με σωληνοειδή κάλυκα, ερμαφρόδιτα άνθη, τα οποία φυτρώνουν πολλά μαζί σαν ομπρέλα στην άκρη ενός μακριού ανθοφόρου βλαστού. Το φυτό έχει χονδρό μίσχο, σκούρα, διακλαδιζόμενη ρίζα και ο καρπός του είναι κάψα. Η ανθοφορία γίνεται από τον Απρίλιο έως τον Μάιο και η συγκομιδή από τον Ιούλιο έως τον Αύγουστο. 

Το όνομά της, που προέρχεται από τα λατινικά, επιβεβαιώνει και χαρακτηρίζει την πρώιμη ανθοφορία της.  Τα άνθη της πρίμουλας της εαρινής είναι μικρότερα, χρυσοκίτρινα με πορτοκαλί στίγματα, ενώ τα άνθη της πρίμουλας της υψηλής είναι απαλά κίτρινα και δεν έχουν καθόλου στίγματα. Θα τη δούμε να πωλείται στα ανθοπωλεία, σε πολλά χρώματα και να στολίζει πάρκα, κήπους και μπαλκόνια. Χρειάζεται σκιερό περιβάλλον και υγρό έδαφος. Οι στεφάνες του άνθους πρέπει να συλλέγονται χωρίς τον πράσινο κάλυκα, από το Μάρτιο μέχρι το Μάιο και να ξηραίνονται γρήγορα στη σκιά. Οι ρίζες πρέπει να εξάγονται είτε πριν την ανθοφορία είτε το φθινόπωρο. Η υπερσυλλογή του φυτού το έχει κάνει εξαιρετικά σπάνιο, γι΄αυτό, θα πρέπει να το μαζεύουμε όταν το βρίσκουμε σε αφθονία και ακόμη και τότε, να το συλλέγουμε σε περιορισμένη ποσότητα.

Περιέχει συστατικά (κυρίως τα φύλλα της) βιταμίνη C και μέταλλα. Επίσης περιέχει σαπωνίνες (πάνω από 10%), γλυκοσίδια, φλαβονοειδή, ένζυμα και διάφορες άλλες ουσίες.  

Η στεφάνη και το ρίζωμά της περιέχουν αιθέρια έλαια. Η πρίμουλα χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία χρωμάτων: άσπρο, κόκκινο, μωβ, κίτρινο, ροζ, πορτοκαλί, μπλε, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί και δίχρωμες ποικιλίες. Στα περισσότερα είδη πρίμουλας το ύψος και η διάμετρος κυμαίνεται μέχρι 30 εκατοστά. Η πρίμουλα πολλαπλασιάζεται με σπόρο από τα τέλη της άνοιξης έως το τέλος του καλοκαιριού.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η πρίμουλα ήταν γνωστή από την αρχαιότητα και έχει συνδεθεί με πολλούς μύθους και προλήψεις. Πολλοί τη θεωρούν φυτό της νιότης και της τύχης, όμως, χρησιμοποιείται και σε έθιμα του θανάτου. Τη συναντούμε σε πολλούς θρύλους με ξωτικά, μάγισσες και νεράιδες. Έχει αναφερθεί από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο και έχει παίξει σημαντικό ρόλο, μαζί με άλλα τελετουργικά φυτά, στη Μυθολογία των Κελτών και των Δρυίδων, σαν συστατικό, για την παρασκευή μαγικών φίλτρων. Κατά το Μεσαίωνα, η πρίμουλα ήταν γνωστή σαν βότανο του Αγίου Πέτρου και ήταν περιζήτητο από τους φαρμακοποιούς της Φλωρεντίας.

ΧΡΗΣΕΙΣ PRIMULAS

Γενικά συνίσταται για: αρθριτικά, Αϋπνία, ρευματισμούς, βήχα, Αποχρεμπτικό. Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά τις χρήσεις της:

• είναι εξαιρετικό χαλαρωτικό και ηρεμιστικό βότανο. Καταπραϋνει τις αντιδράσεις στο στρες και την ένταση, χαλαρώνει τη νευρική υπερδιέγερση και διευκολύνει τον ξεκούραστο ύπνο. Δρα κατά των νευρικών πονοκεφάλων
• χρησιμοποιείται για τη βρογχίτιδα, το κρυολόγημα και το βήχα
• η ρίζα της χρησιμοποιείται σαν αποχρεμπτικό, διουρητικό, αντισπασμωδικό και αναλγητικό
• εξωτερικά, έχει αντιεκχυμωτικές ιδιότητες
• καταπολεμά τα αρθριτικά και τους ρευματισμούς
• βοηθά στις δερματοπάθειες. Τα άνθη της με μορφή αλοιφής, χρησιμοποιούνται για εγκαύματα από τον ήλιο, για την ιλαρά, για κηλίδες του δέρματος κ.λ.π
• ενδυναμώνει την καρδιά και το νευρικό σύστημα
• τα φρέσκα φύλλα και η ρίζα της έχουν το χαρακτηριστικό άρωμα του γλυκάνισου. Τα άνθη της έχουν λεπτή και γλυκιά μυρωδιά και μπορούν να προστεθούν σε σαλάτες, γλυκά και να γίνουν ένα ευχάριστο και αναζωογονητικό αφέψημα.
• από τα άνθη της παρασκευάζεται κρασί
• τα φύλλα και τα άνθη της χρησιμοποιούνται για την παρασκευή μαρμελάδας

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

• Για προβλήματα που έχουν σχέση με το στρες, συνδυάζεται με όλα τα χαλαρωτικά νευροτονωτικά, όπως το τίλιο ή τη σκουτελλάρια.
• Για το βήχα, μπορεί να συνδυαστεί με το βήχιο ή το γλυκάνισο.
• προφυλάξεις
• Τα φύλλα κάποιων εξωτικών ειδών πρίμουλας μπορούν να προκαλέσουν δερματίτιδες, σε ανθρώπους με ευαίσθητη επιδερμίδα.
• Γενικά, η πρίμουλα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την εγκυμοσύνη, από τους αλλεργικούς στην ασπιρίνη, αλλά ούτε και σε μεγάλες δόσεις, γιατί μπορεί να προκαλέσει διάρροια ή και εμετό.
• Χρειάζεται, επίσης, προσοχή στη χρήση, κυρίως, σε όσους πάσχουν από κάποια νοσήματα του γαστρεντερικού.
• Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνουμε και στο μέρος από όπου μαζεύουμε την πρίμουλα, ώστε να μην βρίσκεται κοντά σε χωράφια που μπορεί να είναι ραντισμένα με επικίνδυνα φυτοφάρμακα.

ΑΓΙΟΣ ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ

Ποιος είναι ο Άγιος Φανούριος στον οποίο αφιερώθηκε το προσκυνητάρι στις πλαγιές του Ολύμπου για το οποίο κάναμε παρουσίαση στην σελίδα μας στο facebook  www.facebook.com/paths.of.mount.olympus? Την βιογραφία του θα σας παρουσιάσουμε στην ανάρτηση αυτή μαζί με κάποια στοιχεία από την πλούσια λαϊκή παράδοση που τον περιβάλει.

ΑΓΙΟΣ ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ

Ο Άγιος Φανούριος είναι αναμφίβολα μια άγια, σημαντική νεανική μορφή, που ξεχωρίζει με τον δικό του τρόπο ανάμεσα στους άλλους Αγίους της χριστιανοσύνης, γιατί δεν τιμάται απλώς σε μια μόνο ημε­ρομηνία, αλλά η πίστη των χριστιανών κά­νει συχνά τη γνωστή φανουρόπιτα.  Ο Άγιος Φανούριος, που έζησε στα Ρω­μαϊκά χρόνια, συγκρούσθηκε τότε  με τον κόσμο της ειδωλολατρίας, γιατί το χριστιανικό πνεύμα του δεν του επέτρεπε ν' αρνηθεί τις αρχές του. Ο Άγιος Φανούριος είναι άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η ιστορική ύπαρξή του αγνοήθηκε μέχρι και τον 14ο αιώνα, οπότε και βρέθηκε εικόνα του, στο νησί της Ρόδου. Σύμφωνα με την εικόνα του, ο άγιος ήταν νεαρός στρατιώτης ο οποίος υπέστη 12 μαρτύρια. Υπάρχει επίσης η υπόθεση από ερευνητές ότι ο άγιος συγχέεται με τον Άγιο Γεώργιο, καθώς η εικόνα φαίνεται να έχει αρκετές ομοιότητες με αυτή του Αγίου Γεωργίου. Από την εύρεση της εικόνας θεωρείται προστάτης του νησιού της Ρόδου. Γρήγορα μάλιστα η φήμη του ως αγίου απλώθηκε στα Δωδεκάνησα, την Κύπρο, την Κρήτη, τη Χίο, τη Λέσβο και τον υπόλοιπο ελληνικό χώρο. Σήμερα υπάρχουν πολλές εκκλησίες κτισμένες στο όνομά του. Γιορτάζεται στις 27 Αυγούστου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Για την καταγωγή και τη ζωή του Αγίου Φανουρίου δεν υπάρχει τίποτε συγκε­κριμένο, επειδή όλα τα στοιχεία της ζωής του χάθηκαν σε καιρούς ανωμαλίας. Τα μόνα στοιχεία που έχομε αναφορικά με τον Άγιο είναι η εύρεση της εικόνας του, γύ­ρω στα 1500 μ.Χ., σύμφωνα με τα συναξά­ρια, ή κατ' άλλους γύρω στα 1355-1369 μ.Χ. Άλλοι υποστηρίζουν πως η εικόνα του Αγίου βρέθηκε στη Ρόδο και άλλοι στην Κύ­προ. Ο Άγιος Φανούριος έκανε αρκετά θαύ­ματα στους πιστούς που επικαλούνται το όνομά του κι ένα απ' αυτά είναι το ακό­λουθο:

 Σε μια περίοδο της ιστορικής ζωής της η Κρήτη ήταν υποδουλωμένη στους Λατίνους (1204 - 1669 μ.Χ.), που είχαν δικό τους Αρ­χιεπίσκοπο και γι' αυτό προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να παρασύρουν τους κατοίκους του νησιού στον Καθολικισμό (Παπισμό). Έτσι οι Λατίνοι πήρανε σαν καταπιεστι­κό μέτρο ενάντια στην Ορθοδοξία να μην επιτρέπουν να χειροτονούνται ιερείς στην Κρήτη, οπότε οι Κρητικοί αναγκάζονταν να μεταβαίνουν στο νησί Τσιρίγο (Κύθηρα) για να χειροτονηθούν ιερείς από Ορθόδοξο Αρχιερέα, που έδρευε εκεί. Κάποια εποχή λοιπόν ξεκίνησαν απ' την Κρήτη τρεις διάκονοι για το Τσιρίγο κι αφού χειροτονήθησαν εκεί ιερείς, επέστρεφαν τρι­σευτυχισμένοι στο πολύπαθο τότε απ' τη σκλαβιά νησί τους. Κατά κακή τους τύχη Αγαρηνοί πειρατές τους συνέλαβαν στο πέ­λαγος, τους μετέφεραν στη Ρόδο, όπου τους πώλησαν σε τρεις διαφορετικούς Αγαρηνούς αφέντες. 

Η θέση των τριών ιερέων ήταν αξιοθρή­νητη κι όμως μια γλυκειά προσμονή ήλθε να γλυκάνει το πικρό παράπονό τους. Μάθα­νε πως στη Ρόδο ο Άγιος Φανούριος θαυματουργούσε και σ' αυτόν στήριξαν τις ελ­πίδες τους κι ολοένα προσεύχονταν και τον επικαλούνταν ο καθένας τους ξεχωριστά, για να τους λυτρώσει απ' την σκληρή αιχ­μαλωσία στους Αγαρηνούς. Ζήτησε, λοιπόν, ο κάθε ιερέας, χωρίς να συνεννοηθούν μεταξύ τους, απ' τον αφέν­τη του, να του δώσει άδεια να μεταβεί στην εκκλησία για να προσκυνήσει την εικόνα του Αγίου Φανουρίου. Πήρανε κι οι τρεις τους μ' ευκολία την άδεια, προσκύνησαν μ' ευ­λάβεια την εικόνα του Αγίου βρέχοντας τη γη με τα δάκρυά τους γονατιστοί σαν προ­σεύχονταν και με όλη τη δύναμη της ψυχής τους παρακαλούσαν τον Άγιο Φανούριο να μεσολαβήσει για να γλυτώσουν πια απ' τα χέρια των Αγαρηνών. Αφού οι ιερείς αναχώρησαν, ανακουφι­σμένοι απ' τον πόνο τους, ο Άγιος Φανού­ριος παρουσιάστηκε τη νύχτα και στους τρεις αφέντες τους και τους διέταξε να ελευ­θερώσουν τους σκλάβους ιερείς τους, δια­φορετικά θα τους τιμωρούσε σκληρά. Οι Αγαρηνοί όμως άρχοντες θεώρησαν την επέμ­βαση του Αγίου σαν κάποια μαγεία, γι' αυ­τό αλυσόδεσαν τους σκλάβους τους κι άρ­χισαν να τους βασανίζουν με χειρότερο τρό­πο. Την άλλη όμως νύχτα ο Άγιος Φανούριος επέμβηκε πιο αποτελεσματικά, έλυσε τους τρεις ιερείς απ' τα δεσμά τους και τους υ­ποσχέθηκε, πως θα τους ελευθέρωνε από τους Αγαρηνούς την άλλη μέρα. Φανερώ­θηκε και πάλι στους Αγαρηνούς και τους απείλησε αυτή τη φορά, πως αν δεν ελευθέρωναν το πρωί τους ιερείς, θα μεταχειρι­ζότανε σκληρά μέτρα γι' αυτούς. Το άλλο πρωί οι Αγαρηνοί αισθάνθησαν την τιμωρία, γιατί έχασαν όλοι το φως τους και το κορμί τους έμεινε παράλυτο. Έτσι αναγκάσθησαν τότε να συμβουλευτούν τους συγγενείς τους, για να συζητήσουν το κα­κό που τους βρήκε. Όλοι δε οι άρχοντες α­ποφάσισαν να καλέσουν τους τρεις ιερείς, μήπως μπορούσαν να τους βοηθήσουν. Οι ιερείς την μόνη απάντηση που έδωσαν ήταν, πως αυτοί θα παρακαλούσαν τον Θεό τους κι Εκείνος θα αποφάσιζε. Την τρίτη νύχτα παρουσιάστηκε πάλι ο Άγιος Φανούριος στους Αγαρηνούς και τους ανακοίνωσε πως αν δεν έστελναν οι τρεις άρχοντες γραπτώς στο ναό του τη συγκατάθεση τους για την απελευθέρωση των ιερέων, δεν θα ξανάβρισκαν πια την υ­γεία τους. 

Οι Αγαρηνοί τότε θέλοντας και μη έγραψαν το γράμμα που ζήτησε ο Άγιος Φανούριος και δήλωναν απερίφραστα, πως παραχωρούσαν, στους τρεις ιερείς την ελευ­θερία τους. Αυτές οι δηλώσεις τους κατατέ­θηκαν στον ιερό ναό του Αγίου.  Πριν ακόμα επιστρέψει η αντιπροσωπεία των Αγαρηνών απ' το ναό, οι τυφλοί και παράλυτοι άπιστοι έγιναν εντελώς καλά με το θέλημα του Αγίου. 

Οι πλούσιοι Αγαρηνοί έδωσαν στους τρεις ιερείς όλα τα έξοδα του ταξιδιού τους κι αυτοί πριν αναχωρή­σουν κατέφυγαν στην εκκλησία, και αφού ευχαρίστησαν τον Άγιο για την απελευθέ­ρωσή τους, αντέγραψαν πιστά την εικόνα του Αγίου Φανουρίου και την πήραν στην Κρήτη, όπου την τιμούσαν κάθε χρόνο με δοξολογίες και λιτανείες.

ΕΥΡΕΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΑΝΟΥΡΙΟΥ

Επιστρέφομε στο παρελθόν, όταν οι Αγαρηνοί εξουσίαζαν τη Ρόδο και απο­φάσισαν να ξαναχτίσουν τα τείχη της πόλης, που βάρβαρα κατέστρεψαν και κατεδάφισαν στον πόλεμο λίγα χρόνια πριν. Άρχισαν λοιπόν να στέλλουν εργάτες έξω απ' το νότιο μέρος του φρουρίου και να μαζεύουν πέτρες απ' τα μισογκρεμισμένα σπί­τια των κατοίκων, για να ξαναφτιάξουν τα νέα και ισχυρά τείχη της πόλης τους. Ξαφ­νικά μέσα στα χαλάσματα βρήκαν μια ωραιό­τατη, αλλά μισοχαλασμένη στη μια πλευρά εκκλησία κι εκεί μέσα βρήκαν ένα σωρό ει­κόνες, που απ' την πολυκαιρία δεν ξεχώρι­ζαν τις μορφές των Αγίων καθώς και τα γράμματα, που είχανε επάνω τους. Μια μόνο καταπληκτική εικόνα ξεχώριζε απ' όλες, που ο χρόνος δεν την άγγιξε και παρίστανε ένα νέο ντυμένο σαν στρατιώτης. Ο Μητροπολίτης της Ρόδου Νείλος έτρεξε αμέσως επί τόπου και διάβασε καθαρά το όνομα του Αγίου, που λεγόταν Φανούριος. Συγκινημένος ο Σεβασμιώτατος, για τη φανέρωση του Αγίου, παρατήρησε, πως ήταν ντυμένος σαν Ρωμαίος στρατιωτικός, κρα­τώντας στο αριστερό χέρι του ένα σταυρό και στο δεξιό μια αναμμένη λαμπάδα. 

Ο α­γιογράφος ακόμα ολόγυρα της εικόνας ζω­γράφισε σε δώδεκα παραστάσεις τα μαρτύ­ρια, που υπόφερε ο Άγιος και, που εξιστορούν ολοφάνερα την όλη ζωή του. Οι παραστάσεις αυτές είναι οι ακόλουθες:

1.  Ο Άγιος παρουσιάζεται όρθιος μπρο­στά στο Ρωμαίο ανακριτή του και φαίνεται ν' απολογείται με θάρρος και να υπερασπί­ζει την χριστιανική πίστη του.
2.  Οι στρατιώτες εδώ επεμβαίνουν και χτυ­πούν με πέτρες στο κεφάλι και στο στόμα τον Φανούριο, για ν' αναγκασθεί να υποκύ­ψει και ν' αρνηθεί τον Κύριο.
3.  Οι στρατιώτες έχουν εξαγριωθεί πια απ' την επιμονή του Φανουρίου, γι' αυτό τον έριξαν κάτω και τον χτυπούν τώρα άγρια με ξύλα και ρόπαλα, για να κάμψουν το ακμαίο ηθικό του.
4.  Ο Φανούριος είναι στη φυλακή κι εκεί βασανίζεται με αποτρόπαιο τρόπο. Φαίνε­ται εντελώς γυμνός κι οι στρατιώτες ολόγυ­ρα του ξεσχίζουν τις σάρκες του με αιχμη­ρά σιδερένια εργαλεία. Ο Άγιος υπομένει αγόγγυστα το τρομερό μαρτύριό του.
5.  Ο Φανούριος βρίσκεται και πάλι στη φυ­λακή και προσεύχεται στον θεό, για να τον ενισχύσει ν' αντέξει μέχρι τέλους τα βασανι­στήρια.
6.  Ο Άγιος παρουσιάζεται και πάλιν μπροστά στον Ρωμαίο ανακριτή για ν' απο­λογηθεί για τη στάση του. Απ' την ατάρα­χη έκφραση του προσώπου του φαίνεται, πως ούτε τα βασανιστήρια που υπόφερε, ούτε οι μελλοντικές απειλές του τυράννου του εκλόνισαν την πίστη και έτσι απτόητος περιμένει ακόμη χειρότερα μαρτύρια.
7.  Οι δήμιοι του Φανουρίου με μανία και σκληρότητα καίουν με αναμμένες λαμπάδες το ολόγυμνο σώμα του, που φαίνεται έτσι η ανυπέρβλητη θυσία του για τον Εσταυ­ρωμένο. Ο Άγιος νικά και πάλιν με την α­δάμαστη θέληση και καρτερία του στον Κύ­ριο.
8.  Εδώ οι άγριοι βασανιστές του χρησιμο­ποιούν και μηχανικά μέσα για να φθάσουν στο κορύφωμα του μαρτυρίου του. Έχουν δέσει τον Άγιο πάνω σ' ένα μάγκανο κι αυ­τό σαν περιστρέφεται, του συντρίβει τα κόκκαλα. Υποφέρει εκείνος αγόγγυστα αλλά στο ωραίο πρόσωπό του είναι ζωγραφισμέ­νη ανέκφραστη αγαλλίαση, γιατί υποφέρει για χάρη του Κυρίου.
9.  Ο Φανούριος ρίπτεται σ' ένα λάκκο, για να γίνει βορά άγριων θηρίων κι οι δήμιοί του από πάνω παρακολουθούν να δούνε το τέ­λος του. Τα θηρία όμως έχουν κυριολεκτι­κά εξημερωθεί απ' τη χάρη του Θεού, γι' αυ­τό τον περιτριγυρίζουν ήσυχα σαν αρνάκια και απολαμβάνουν θαυμάσια τη συντροφιά του.
10.  Οι δήμιοί του δεν ικανοποιούνται απ' το προηγούμενο αποτέλεσμα κι έτσι τον βγάζουν απ' τον λάκκο και τον καταπλακώνουν μ' ένα μεγάλο λίθο, βέβαιοι πια πως θα τον αποτελειώσουν. Τίποτε όμως δεν πετυχαίνουνε κι αυτή τη φορά.
11.  Η σκηνή παρουσιάζει τον Άγιο μπρο­στά σε βωμό, όπου οι δήμιοί του τον προτρέπουν να θυσιάσει, βάζοντας στις παλά­μες του αναμμένα κάρβουνα. Ο Φανούριος βγαίνει και απ' αυτή τη δοκιμασία νικητής και αυτό διακρίνεται από ένα διάβολο, που έχει τη μορφή δράκου, που πετά στον αέ­ρα και κλαίει για την αποτυχία του.
12.  Η τελευταία σκηνή είναι το τέλος του μαρτυρίου του, με τον Φανούριο ριγμένο σ' ένα μεγάλο καμίνι να στέκεται όρθιος πάνω σ' ένα σκαμνί και να τον περιζώνουν φλό­γες και καπνοί. Ο Άγιος φαίνεται να προ­σεύχεται αδιάκοπα στον Θεό, χωρίς να εκ­φράζει κανένα παράπονο ή γογγυσμό κι έ­τσι άκαμπτος κι ανυποχώρητος πέταξε στα ουράνια, γεμάτος ικανοποίηση για όσα βά­σανα υπόφερε για χάρη του Κυρίου.

Ο Μητροπολίτης τότε του νησιού, ο Νεί­λος, όταν μελέτησε επισταμένα την ει­κόνα που βρέθηκε, αποφάνθηκε, πως ο Φα­νούριος ήταν ένας απ' τους σπουδαιότε­ρους αγίους του χριστιανισμού. Α­μέσως έστειλε αντιπροσωπεία στον ηγεμό­να του νησιού και τον παρακαλούσε να του δώσει άδεια για ν' ανακαινίσει την εκκλησία. Όταν όμως ο ηγεμόνας αρνήθηκε, τότε ο Μητροπολίτης μετέβη ο ίδιος προσωπικά στην Κωνσταντινούπολη και κατόρθωσε να εξασφαλίσει απ' τον Σουλτάνο την άδεια που ζητούσε. Επέστρεψε σύντομα στη Ρό­δο κι αναστήλωσε το ναό ακριβώς στην πα­λιά θέση του, έξω από τα τείχη του. Ο να­ός σώζεται ως τα σήμερα και αποτελεί από τότε ιερό προσκύνημα όλων των Χριστια­νών.

Βλέποντας την εικόνα του Αγίου Φανου­ρίου που βρέθηκε στη Ρόδο, εξάγουμε πολλά αξιόλογα στοιχεία που είναι τα ακό­λουθα:

• Σαν διαβάσουμε στην εικόνα το όνομα του Αγίου συμπεραίνομε αμέσως, πως εί­ναι ελληνικής καταγωγής.
• Επίσης συμπεραίνομε πως οι γονείς του ήταν πολύ ευσεβείς, για να του δώσουν ένα τόσο χριστιανικό όνομα.
• Ο νέος αυτός ακόμα θα ήταν πολύ μορ­φωμένος για να γίνει στρατιωτικός.
• Υπολογίζουμε ακόμα πως τα μαρτύρια του Αγίου Φανουρίου έγιναν τον β' και γ' αιώνα, όταν οι διωγμοί των χριστιανών βρί­σκονταν στο αποκορύφωμά τους.
• Ο Φανούριος ολοφάνερα αποδεικνύε­ται πως ήταν Μεγαλομάρτυρας απ' τα πολ­λά και φοβερά μαρτύρια που υπέφερε.
• Βεβαιωνόμαστε επίσης πως ετιμάτο απ' τους πιστούς χριστιανούς απ' τα χρόνια του μαρτυρίου του σε χριστιανικούς ναούς, για να βρεθεί μάλιστα ένας τέτοιος ναός και στη Ρόδο.
• Απ' την απεικόνιση του Αγίου φαίνεται πως ο Φανούριος μαρτύρησε σε νεαρά ηλικία.

ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η παρετυμολογική παρήχηση του ονόματός του με το φαίνω: φανερώνω τον έκανε δημοφιλή στη λαϊκή παράδοση για την φανέρωση χαμένων ανθρώπων, ζώων ή πραγμάτων. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί φτιάχνουν μια νηστίσιμη πίτα την εορταστική του ημέρα, την φανουρόπιτα, για να τους φανερώσει ο άγιος απολεσθέντα αντικείμενα, την τύχη των ανύπανδρων κοριτσιών ακόμα και εργασία στους ανέργους και διάφορα άλλα. 

Η πίτα είναι μικρή και στρογγυλή, καθώς και όσο την φτιάχνουν έχουν μια λαμπάδα αναμμένη. Γίνεται με εννέα υλικά, νηστίσιμα και αφού διαβαστεί και κοπεί σε σαράντα κομμάτια μοιράζεται στους πιστούς. Γίνεται από καθαρό αλεύρι, ζάχα­ρη, κανέλλα, λάδι κι αφού όλα αυτά τα υλι­κά ανακατευθούν, ζυμώνονται, μπαίνουν σε στρογγυλή φόρμα και η πίττα ψήνεται σε μέτρια θερμοκρασία στο φούρνο. Η πίτα γίνεται για να φανερώσει ο Ά­γιος σε κάποιον ένα χαμένο αντικείμενο, κά­ποια δουλειά αν ένας είναι άεργος, κάποια χαμένη υπόθεση, την υγειά σε κάποιο άρ­ρωστο και άλλα παρόμοια. Μολονότι ο βίος του Αγίου Φανουρίου δεν έχει καμία σχέση με τη θεατρική τέχνη, ο Άγιος Φανούριος είναι ο Άγιος Προστάτης των Καραγκιοζοπαιχτών, ακριβώς επειδή τους "φανερώνει" δουλειές. 

Υπήρχε και λάβαρο του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών με τον Άγιο Φανούριο, το οποίο λάβαρο δυστυχώς δεν διασώζεται σήμερα, παρά μόνο σε μεταπολεμικό ασπρόμαυρο φωτογραφικό υλικό με τους παλιούς καραγκιοζοπαίχτες Νίκο Ζαβραδινό, Κώστα Μάνο, Τάκη Μελλίδη, Μήτσο Μώρο, Ανδρέα Νικητόπουλο και Σωτήρη Σπαθάρη. Ο τελευταίος εικονίζεται καθιστός κάτω από το λάβαρο.

ΕΝΙΠΕΑΣ, Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΗΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ

Παρουσιάζοντας τον τελευταίο καιρό διαδρομές στον Όλυμπο που κινούνται μέσα και γυρω από το φαράγγι του Ενιπέα και τον ομώνυμο ποταμό, σκεφθήκαμε να ψάξουμε πληροφορίες και να σας  τις παρουσιάσουμε σε ξεχωριστή ανάρτηση για τον ποταμό Ενιπέα της Πιερίας. 

Έναν ποταμό μεγάλης σπουδαιότητας, αφού είναι αυτός που τροφοδοτεί με νερό την ύδρευση του δήμου Λιτοχώρου αλλά και πολύ γνωστός αφού χιλιάδες πεζοπόροι και ορειβάτες, Έλληνες και ξένοι τον διέσχισαν τουλάχιστον πέντε φορές (τόσες φορές τον περνά το μονοπάτι) για να φτάσουν στα Πριόνια και μετά στις ψηλότερες κορυφές του Ολύμπου. Ας δούμε μαζί σας σε αυτήν την ανάρτηση τι πληροφορίες συγκεντρώσαμε για τον ποταμό αυτό.

ΕΝΙΠΕΑΣ, Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΗΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ

Ο Ενιπέας είναι ποταμός της Πιερίας, ο οποίος διαρρέει το Λιτόχωρο. Το φαράγγι του έχει αναδειχθεί και αξιοποιηθεί σε βαθμό που προσελκύει πολλούς τουρίστες κάθε χρόνο. Η ονομασία του ποταμού προέρχεται από κάποια θαλασσινή θεότητα, πατέρα του Πελία και του Νηλέα και συζύγου της Τυρώς. 

Πρόκειται για προσωποποίηση του Ποσειδώνα. 

Η ίδια θεότητα απαντάται και στη Θεσσαλία και στην Ήλιδα. Σύμφωνα πάλι με τη Μυθολογία, στο Φαράγγι του Ενιπέα κατασπαράχθηκε από τις Μαινάδες ο μουσικός Ορφέας, ενώ στα νερά του ποταμού λουζόταν και η πανέμορφη Λητώ. 

Ο Ενιπέας έχει τις πηγές του στην θέση Πριόνια, σε υψόμετρο 1000 μέτρων. Οι κολυμπήθρες (βάθρες) κατά μήκος του είναι φυσικές πισίνες. 

Η θερμοκρασία του νερού είναι λίγο πάνω από τους μηδέν βαθμούς Κελσίου και το κολύμπι πρέπει να γίνεται με προσοχή και ποτέ από καρδιακούς. Παραδόξως, η διαδρομή κατά μήκος του ποταμού (είτε στην άνοδο, είτε στην κάθοδο) δεν είναι από τις δημοφιλέστερες του Ολύμπου. 

Οι περισσότεροι ορειβάτες προτιμούν να την παρακάμψουν και να ανέβουν μέχρι τα Πριόνια με το αυτοκίνητό τους και από κει να συνεχίσουν ορειβατικά μέχρι τις ψηλές κορφές. 

Η διαδρομή αυτή, ωστόσο, είναι από τις ομορφότερες, σκιερότερες και σίγουρα η πιο υγρή από όλες! Προσφέρεται για όλες τις ηλικίες και είναι ιδανική για οικογενειακές εξορμήσεις και διανυκτερεύσεις με σχετική ασφάλεια. Το μονοπάτι ξεκινάει από το Λιτόχωρο και συγκεκριμένα τηνθέση "Μύλοι" σε υψόμετρο 300 μέτρων. 

Έχει μήκος 9 χλμ και ένας μέτριος περιηγητής θα φτάσει στα Πριόνια σε 5-6 ώρες. Το νερό του ποταμού είναι πόσιμο σε όλα, σχεδόν, τα σημεία του και υδρεύει το Λιτόχωρο.

ΕΝΙΠΕΑΣ, Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ

Αλήθεια ποιος ήταν ο Ενιπέας από τον οποίο πήρε το όνομά του το γνωστότερο φαράγγι και ποταμός του Ολύμπου. Ψάξαμε στο διαδίκτυο και βρήκαμε κάποια στοιχεία για αυτόν που έδωσε το όνομά του στο πολυπερπατημένο φαράγγι του Ολύμπου.

ΕΝΙΠΕΑΣ, Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ

Κατά την ελληνική μυθολογία, η ένωση της Τηθύος ( κόρη του Ουρανού και της Γαίας), με τον αδελφό της Ωκεανό δημιούργησε τρεις χιλιάδες ποταμούς, ισάριθμες θεότητες, τις Ωκεανίδες, αλλά και τρεις χιλιάδες νύμφες, όπως αναφέρει ο ποιητής της Θεογονίας Ησίοδος (αρχαίος ποιητής από την’Ασκρη της Βοιωτίας που έζησε γύρω στο 700 ή 800 π.Χ.). Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι κάθε ποταμός είναι αέναος, αλλά και είναι θείος. Είναι και θεός που λατρευόταν με ιερά και βωμούς. Επίσης, θεωρούνταν οι πρωταρχικοί βασιλιάδες των περιοχών που διαβρέχουν. Αλλά, και πατέρες των ανθρώπινων φυλών που μεγάλωσαν κι απλωθήκανε στις όχθες τους. Μ’ αυτήν ακριβώς την έννοια απέδιδαν τιμές στον Ίναχο στο Άργος, στον Ασωπό και στον Κηφισό στη ΑττικοΒοιωτία, στον Πηνειό στη Θεσσαλία και σε αλλού. Θεωρούσαν τους ποταμούς σαν τους ‘’τροφοδότες πατέρες της νιότης’’ και στα νερά τους βρίσκανε μια δύναμη κάθαρσης, ανάλογης με εκείνη που αναζητήσουν επισκεπτόμενοι τα ιερά του Απόλλωνα. Ο Ησίοδος αναφέρει χαρακτηριστικά: 

‘’Μη διασχίζετε ποτέ τα νερά των ποταμών με το αιώνιό τους ρέμα, πριν να πείτε μια προσευχή, με τα μάτια προσηλωμένα στα εξαίσιά τους νάματα, πριν να βρέξετε τα χέρια σας στο ευχάριστό τους και καθάριο νερό’’. 

Βλέπουμε συχνά στα μνημεία της ελληνική τέχνης, τους ποταμούς να εικονίζονται σαν όντα φανταστικά, όπου οι ζωικές μορφές ανακατεύονται με τις ανθρώπινες. Το κορμί τους μπορεί να είναι ένας ταύρος. Το πελώριό τους κεφάλι ενός εύρωστου και γενειοφόρου άνδρα, που το στόμα του βγάζει κύματα νερού, και στο μέτωπο του έχει δυο μεγάλα κέρατα. Είναι η εικόνα της πηγής ή του κεφαλιού του ποταμού, όπως λένε ακόμη και σήμερα, το κεφαλάρι. Τα κέρατα που στολίζουν το κεφάλι του, είναι οι ελιγμοί και οι διακλαδώσεις που σχηματίζει το ρεύμα του. Από την άλλη, οι Νύμφες σχετίζονται με τους ποταμούς, και έχουν στην ελληνική μυθολογία, την ίδια καταγωγή που έχουν και οι ποταμοί. Όπως και εκείνοι, ονομάζονται διοπετείς (που κατάγονται από το Δία ή έπεσαν από τον Ουρανό). Οι Νύμφες χρωστάνε τη γέννηση τους στα νερά του ουρανού, που πέφτουν στη γη, εισρέουν μέσα τους, μαζεύονται εκεί και ανοίγουν μυστικούς δρόμους για να εξαφανιστούν πολλές φορές κάτω από την επιφάνειά της, και να εμφανιστούν μακρύτερα με τη μορφή πηγών που αναβλύζουν και να δημιουργήσουν τα ρυάκια, τα ρεύματα και τους ποταμούς.

Σύμφωνα με τον μύθο, η Τυρώ, η κόρη του Σαλμωνέα και της Αλκιδίκης, ερωτεύτηκε βαθιά τον θεό ποταμό Ενιπέα. Ο Ενιπέας ήταν ο ωραιότερος από τους ποτάμιους θεούς, γιος του Ωκεανού και της Τηθύος . Συχνά κατέβαινε στις όχθες του και θρηνούσε πάνω απ' τα νερά του, γιατί ο έρωτάς της ήταν χωρίς ανταπόδοση. Όμως ο έρωτάς της ξύπνησε τον πόθο και τη ζήλια του Ποσειδώνα που πήρε τη μορφή του Ενιπέα και κοιμήθηκε μαζί της. 

Αυτή εξαπατήθηκε και δέχθηκε τον Ποσειδώνα. Ο θεός του υγρού στοιχείου αποκάλυψε στη συνέχεια την ταυτότητά του στην Τυρώ και της προανήγγειλε τη γέννηση των δίδυμων παιδιών τους. Από την ένωση προέκυψαν δύο παιδιά, ο Νηλέας και ο Πελίας, που η άγαμη μητέρα εγκατέλειψε μετά τη γέννα μέσα στη σκάφη της μπουγάδας στις όχθες του ποταμού. Εκεί τα άκουσε ένας βοσκός που πήγε να ποτίσει τα ζώα του, τα πήρε και τα μεγάλωσε με τη γυναίκα του. Παλαιότερη παράδοση ήθελε πατέρα των παιδιών τον Ενιπέα. Όταν όμως στην εξέλιξη του μύθου τη θέση του πήρε ο Ποσειδώνας, μετατράπηκε σε άνδρα που αγαπιέται αλλά δεν αγαπάει. Εξάλλου, συχνή είναι στη μυθολογία δύο πατεράδων, ενός αθάνατου και ενός θνητού. 

Ο Λουκιανός αξιοποίησε το θέμα των δύο αντιζήλων σε έναν από τους διαλόγους του. Ασαφές, επίσης, παραμένει ποιος ποταμός Ενιπέας εννοείται: ο μεγάλος παραπόταμος του ποταμού Πηνειού στη Θεσσαλία (σημερινός Τσαναρλής) ή ο μικρός παραπόταμος του Αλφειού, δυτικά της Ολυμπίας ή ο ποταμός στην Πιερία. Η σύγχυση προέκυψε προφανώς και από το γεγονός ότι ο πατέρας της Τυρώς, ο Σαλμωνέας στην αρχή κατοικούσε στην περιοχή της Θεσσαλίας, αλλά αργότερα ήρθε στην Ήλιδα, όπου ίδρυσε την πόλη Σαλμώνη.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ Ε4

Στις τελευταίες παρουσιάσεις που κάναμε με διαδρομές στο Paths of mount Olympus και είχαν σχέση με το μεγάλο μονοπάτι ΛΙΤΟΧΩΡΟ – ΠΡΙΟΝΙΑ πολύ συχνά αναφερθήκαμε ότι είναι τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού μεγάλων αποστάσεων Ε4. Ας δούμε τι πληροφορίες συγκεντρώσαμε για αυτό το τεράστιο μονοπάτι Ε4 που διασχίζει όλη την νότια και κεντρική Ευρώπη.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ Ε4

Το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Μεγάλων Διαδρομών Ε4, ξεκινώντας από τα Πυρηναία, φθάνει στην Ελλάδα μέσω Γιουγκοσλαβίας στο φυλάκιο της Νίκης βόρεια της Φλώρινας. Διασχίζει όλη την χώρα έως το νοτιότερο άκρο της Πελοποννήσου το Γύθειο, έτσι δίνεται η δυνατότητα στον ορειβάτη να γνωρίσει όλη την ποικιλία του Ελληνικού τοπίου και της Ελληνικής φύσης. Η διαδρομή του μονοπατιού στην Ελλάδα μπορεί να χωριστεί σε τρία μεγάλα τμήματα:

1. το Βόρειο μέχρι τα Μετέωρα
2. το μεσαίο μέχρι τους Δελφούς
3. το Νότιο (Πελοπόννησος) μέχρι το Γύθειο

Η διαδρομή του Νότιου τμήματος θεωρείται πολύ πιο εύκολη από τη βόρεια και μπορεί να περπατηθεί όλες τις εποχές του έτους καθώς το κλίμα της Πελοποννήσου είναι πολύ πιο ήπιο. Το μεγαλύτερο υψόμετρο της συνολικής διαδρομής είναι η κορυφή του Ολύμπου Σκολιό (2.911 μ). Ιδανική περίοδος για να περπατηθεί το Ε4 στην Ελλάδα είναι από 15 Μαίου έως αρχές Οκτωβρίου. Το κλίμα, μεσογειακό, παρουσιάζει μεγάλη ξηρασία το καλοκαίρι και μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας την ημέρα από την νύκτα. Πουλόβερ και αδιάβροχο θεωρούνται απαραίτητα και το καλοκαίρι. Χιόνια συναντά ο ορειβάτης από τον Νοέμβριο μέχρι τέλος Ιουνίου. Το Ευρωπαϊκό μονοπάτι μεγάλων αποστάσεων Ε4 είναι διεθνές μονοπάτι που διαμορφώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ορεινής Πεζοπορίας (E.W.V.) στις παρακάτω χώρες:  

• Ισπανία
• Γαλλία
• Ελβετία
• Γερμανία
• Αυστρία
• Ουγγαρία
• Ρουμανία
• Βουλγαρία
• Ελλάδα
• Κύπρο

Πιο αναλυτικά ανά χώρα:

ΙΣΠΑΝΙΑ

Από: Ταρίφα, νοτιότατο σημείο της ηπειρωτικής Ισπανίας μέσω των ορέων της Ανδαλουσίας, της Μουρθίας και της Βαλένθιας, μέσω της Ρόντα, Αλχάμα ντε Γρανάδα, Μορατάλλα, Άλκοι, Ρεκουένα, Μορέλα (GR7)
2300 χλμ,

Πουϊσέρντα στα Πυρηναία της Ανδόρα, καταλανική ακτή στην Ουλντεθόνα (GR8), στην Ταραγκόνα μέσω της καταλανικής ακτής (GR92), Μονσερά (GR172), και κατόπιν GR4 στα Πυρηναία
450 χλμ.

ΓΑΛΛΙΑ

Από: Μον Νουάρ μέσω Μον Κανιγκού και Καρκασόν (GR 36),Βιλφόρ μέσω Άνω Λαγκεντόκ και Σεβέν (GR 71, GR 7, GR 72),κοιλάδες Αρντές και Ρον ανατολικά μέσω GR 44, GR 4, GR 42, 429, ελβετικά σύνορα κοντά στη Γενεύη Βόρεια μέσω Βερκόρ, Γκρενόμπλ, Σαρτρέζ και Κουλόζ (GR 9)
1100 χλμ.

ΕΛΒΕΤΙΑ

Ακολουθεί την κορυφογραμμή Γιούρα βόρεια της χώρας για να καταλήξει στο Ντίελσντορφ. (300 χλμ.).Από το Ντίελσντορφ, το E4 συνεχίζει κατά μήκος των ακτών της λίμνης Κόνστανς, έως το χωριό Ρέινεκ στα γερμανικά σύνορα. (150 χλμ). Νίντεργκαλ - Μπούλαχ - Φράινσταϊν-Τόιφεν - Ίρχελ - Μπουχ αμ Ίρχελ - Ντορφ - Αντελφίνγκεν - Τρούτικον - Ομπερσταμχάιμ - Στάιν αμ Ράιν - Μάμερν - Στέκμπορν - Μπέρλινγκεν - Μάρνεμπαχ - Ερματίνγκεν - Γκοτλίμπεν - Κρεουσλίνγκεν - Μινστερλίνγκεν - Γκέτινγκεν - Ούτβιλ - Ρόμανσχορν - Έγκναχ - Άρμπον - Στάιναχ - Τιμπαχ - Γκόλνταχ - Ρορσάσερμπεργκ - Μπούχμπεργκ – Ρέινεκ.

ΕΛΛΑΔΑ

Σε ό,τι αφορά στο ελληνικό τμήμα ο σχεδιασμός και η σηματοδότησή του έγιναν από την Ε.Ο.Ο.Α.. Η διαδρομή του Ε4, περνά από τον δρόμο Προμαχώνα-Σέρρες μέχρι τη γέφυρα του Στρυμόνα ποταμού, όπου διασταυρώνεται με το Ε6 και φθάνει στην Ελλάδα στο φυλάκιο της Νίκης, βόρεια της Φλώρινας. Συνεχίζοντας νότια διασχίζει τα όρη Βέρνων, Βέρμιο, Πιέρια και Όλυμπο, για να καταλήξει μέσω του ορεινού όγκου της κεντρικής Ελλάδας στους Δελφούς. Περνάει, έπειτα από τον κόλπο της Κορίνθου στα Καλάβρυτα και από εκεί στο Πλανητέρο. Εισέρχεται μετά στην Αρκαδία από Λυκούρια και ακολουθεί τις πηγές του Λάδωνα, περνάει από το Παγκράτιο και φτάνει στο Δάρα. Περιλαμβάνει βέβαια την Τρίπολη για διανυκτέρευση. Κατόπιν περνάει από Βυτίνα, διέρχεται από Λεβίδι και σκαρφαλώνει στο Καταφύγιο του Μαινάλου. Μετά περνώντας από το δρόμο Τρίπολης-Καλαβρύτων φτάνει στην Κάψα και το Περιθώρι, επανέρχεται στην Τρίπολη κι από εκεί στο Στάδιο, την Ψηλή Βρύση, τα Άνω Δολιανά και φτάνει στον Άγιο Πέτρο. Από εδώ περνάει στις Καρυές και τα Βρέσθενα για να βγει από τα όρια της Αρκαδίας καταλήγοντας στη Σπάρτη και στο Γύθειο. Κατόπιν διασχίζει την Κρήτη από το νομό Χανίων ως το νομό Λασιθίου. Στη συνέχεια από τη Λάρνακα της Κύπρου καταλήγει στην Πάφο, όπως περιγράφεται πιο κάτω.

ΚΥΠΡΟΣ

Το κυπριακό τμήμα του μονοπατιού, όπως ίσως αναμένεται, ξεκινάει από τις εγκαταστάσεις του Διεθνούς Αεροδρομίου Λάρνακας και συνεχίζει ως εξής: Διασχίζει την επαρχία Λάρνακας αρχικά από Δύση προς Ανατολή και περνάει από το Τέμενος Χαλά Σουλτάν, το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς, την Παναγία των Αμπελιών, το χωριό Κελλιά, το λόφο "της Βορόκληνης", τα χωριά Βορόκλινη, Πύλα και Ορμήδεια, το δάσος Ξυλοφάγου και την Παναγία Ξυλοφάγου. Ακολούθως περνά διαμέσου της ελεύθερης επαρχίας Αμμοχώστου, όπου περνά από τον Ποταμό Λιοπετρίου την Αγία Θέκλα, την Αγία Νάπα, την Κέρμια, το Κάβο Γκρέκο, το δάσος Σωτήρας, το χωριό Σωτήρα, τον υδατοφράκτη και το κοινοτικό δάσος Λιοπετρίου, για να επιστρέψει στην επαρχία Λάρνακας, την οποία διασχίζει ανάποδα αυτή τη φορά. Περνάει από τη Ξυλοφάγου, τη Ξυλοτύμπου, το κοινοτικό δάσος Πύλας, το μεικτό χωριό Πύλα, την τοποθεσία Ασπρόμουτη, τα χωριά Τρούλλοι και Αβδελλερό, τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, τη Μεγάλη Μούτη, το χωριό Κόσιη, τη Μούτη του Ζυγού, το χωριό Κλαυδιά, την Ιερά Μονή Σταυροβουνίου, την Παναγία Στάζουσα, τα χωριά Κόρνος και Δελίκηπος, το κοινοτικό πάρκο Δελικήπου και το δάσος της Αετόμουτης. Ακολούθως συνεχίζει εντός των επαρχιών Λευκωσίας και Λεμεσού σε συνδυασμό, όπου διασχίζει το χωριό Λυθροδόντας, τους εκδρομικούς χώρους Μάντρα του Καμπιού, Προφήτης Ηλίας και Κιόνια, την Ιερά Μονή Μαχαιρά, τα χωριά Λαζανιάς, Φικάρδου (εγκαταλελειμμένο χωριό με αξιοσημείωτη λαϊκή αρχιτεκτονική, το οποίο συμπεριλαμβάνεται στη σχετική λίστα της ΟΥΝΕΣΚΟ) και Άγιος Επιφάνειος Ορεινής, το δασικό σταθμό και την ίδια την τοποθεσία Γεφύρι της Παναγιάς, το Σταυρό του Αγιασμάτη (επίσης συμπεριλαμβάνεται στη λίστα πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ), το χωριό Λαγουδερά, την Παναγία του Άρακα (εκκλησία που συμπεριλαμβάνεται κι αυτή στη λίστα της ΟΥΝΕΣΚΟ), τα χωριά Σαράντι και Σπήλια (από όπου μπορεί να γίνει μικρή παράκαμψη για Κακοπετριά ή Κυπερούντα για ξεκούραση), τον εκδρομικό χώρο Πλατανιών, την Πλατεία Τροόδους, την εκκλησία Αγίου Γεωργίου Καπουράλλη στον Πρόδρομο και την Ιερά Μονή Κύκκου. Τέλος, από εκεί μπαίνει στο τελευταίο τμήμα του, στην επαρχία Πάφου, όπου διασχίζει το δάσος Πάφου, το Σταυρό της Ψώκας, τα χωριά Λυσός και Κρίτου Τέρρα, τα Λουτρά της Αφροδίτης, την κωμόπολη της Πέγειας και το χωριό της Τσάδας, για να καταλήξει στο Διεθνές Αεροδρόμιο Πάφου.